કેરીના ફાયદા, નુકસાન, ઇતિહાસ | Mango Fruit Benefits Side Effects In Gujarat

કેરીના ફાયદા:- કેરીનું નામ સાંભળતાની સાથે જ તમારા મોઢામાં પાણી આવી ગયુ હશે ખરૂને, ફળોનો રાજા ‘કેરી’ સ્વાસ્થ્ય માટે ગુણોનો ભંડાર છે, તો આજે આ૫ણે આ લેખમાં રાષ્ટ્રીય ફળ કેરી વિશે વિગતવાર માહિતી મેળવીશુ.

કેરી એ એક બીજવાળુ ખૂબ જ રસદાર ફળ છે. કેરીને ફળોનો રાજા કહેવામાં આવે છે. તેમાં મિનરલ્સ, વિટામીન અને એન્ટીઓક્સીડેન્ટ સંપૂર્ણ માત્રામાં મળી આવે છે, જે આપણને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદરૂપ છે. તે ભારત ઉપરાંત પાકિસ્તાન, ફિલિપાઈનનું ૫ણ રાષ્ટ્રીય ફળ છે.

કેરી બાંગ્લાદેશનું રાષ્ટ્રીય વૃક્ષ પણ છે. આંબાનું ઝાડ મોટું અને ઘટાદાર હોય છે. તેની ઊંચાઈ 30 ફૂટથી 90 ફૂટ સુધીની હોય છે. તેના પાન પોઈન્ટેડ અને વિસ્તરેલ હોય છે. કેરી મૂળભૂત રીતે એક મધુર ફળ છે. તે ઉનાળામાં વધુ જોવા મળે છે.

બિહારના દરભંગામાં મુઘલ બાદશાહ અકબર દ્વારા એક બગીચો બનાવવામાં આવ્યો હતો, જેમાં તેણે એક લાખ જેટલા આંબાના વૃક્ષો વાવ્યા હતા, તેથી તે બગીચાનું નામ લખીબાગ તરીકે પ્રચલિત બન્યું છે. ભારતમાં ઉ૫રાંત બ્રાઝિલ, મેક્સિકો, સોમાલિયા વગેરે દેશોમાં પણ કેરી ઉગાડવામાં આવે છે.

કેરીનો અંગ્રેજી શબ્દ Maggo એ Magos શબ્દ પરથી ઉતરી આવી છે. હજારો વર્ષ પહેલાથી કેરીની ખેતીનો ઈતિહાસ છે. 4થી અને 5મી સદીમાં, તેની ખેતી દક્ષિણ એશિયાથી શરૂ થઈ અને 10મી સદી સુધીમાં તેની ખેતી પૂર્વ આફ્રિકામાં શરૂ થઈ, 14મી સદીમાં મોરોક્કન પ્રવાસી ઈબ્ન બતુતા દ્વારા મોગાદિશુ નામે તેની પુષ્ટિ કરવામાં આવી.

પોર્ટુગીઝોએ 1498માં કેરળ સાથે મસાલાનો વેપાર કર્યો હતો, જે દરમિયાન તે મલયાલમ શબ્દ મન્ના પરથી આવ્યો હતો. 1678 માં, ડચ કમાન્ડર હેન્ડ્રિક વાન રાહેડે તેમના પુસ્તક હોરાટસ માલાબારિકસમાં કેરીના છોડના આર્થિક અને કાનૂની મૂલ્યની ચર્ચા કરી હતી. પછી 17મી સદીમાં કેરીની અમેરિકા કોલનીઓમાં અથાણા તરીકે નિકાસ કરવામાં આવી અને અંતે 18મી સદીમાં આ શબ્દને કેરીમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવ્યો. તે સૌપ્રથમ દક્ષિણ એશિયામાં જોવા મળ્યું હતું.

ત્યારબાદ બર્મુડા, વેસ્ટ ઈન્ડિઝ અને મેક્સિકોમાં પણ કેરીની ખેતી શરૂ થઈ, કારણ કે ત્યાંનું વાતાવરણ કેરીની ખેતી માટે ખૂબ જ અનુકૂળ હતું. તે ઉષ્ણકટિબંધીય પ્રદેશોમાં વ્યાપકપણે ઉગાડવામાં આવે છે. દક્ષિણ એશિયાના મૂળ વતનીઓ દ્વારા કેરી સમગ્ર વિશ્વમાં Magfera indica નામથી વેચવામાં આવી.

મેગફેરા એક મોટા બીજવાળુ નાનું ફળ હતું જેમાં પુષ્કળ પ્રમાણમાં ફાઇબર હોય છે, જે હવે અંગ્રેજી નામ કેરીથી વધુ જાણીતું છે. ભારત પછી ચીનમાં કેરીનો સ્ત્રોત ઘણો વધારે છે. હેમલિંટને ગોવાની કેરીને શ્રેષ્ઠ ગણાવી છે. મહાત્મા બુદ્ધે આંબાના ઝાડ નીચે બેસીને જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું હતું.

આંબાના વૃક્ષને ભારતમાં કલ્પવૃક્ષ પણ કહેવામાં આવે છે, જેનો અર્થ થાય છે કે ઈચ્છિત ફળ આપનાર વૃક્ષ. ભારતમાં, પૂજા, લગ્ન સમારંભ અથવા કોઈપણ શુભ કાર્યમાં કેરીના પાન અને લાકડાનો ઉપયોગ શુભ માનવામાં આવે છે. પુરાણ કથાઓમાં ૫ણ તેની ચર્ચા કરવામાં આવી છે.

કેરીની જાતો (પ્રકાર) (Types of Mango Fruit)

વિશ્વમાં કેરીની લગભગ ચારસો પ્રજાતિઓ જોવા મળે છે. તે નારંગી, લાલ અને લીલા રંગમાં જોવા મળે છે. કાચી કેરી અને પાકી કેરી બંનેનો ઉ૫યોગ થાય છે. કેરી લગભગ દરેક ઋતુમાં જોવા મળે છે. તે વાર્ષિક સ્વરૂપમાં, મધ્ય વાર્ષિક સ્વરૂપમાં અને વર્ષના અંતે પણ જોવા મળે છે.

કેરી દરેક ઋતુમાં અલગ અલગ નામથી ઓળખાય છે. સીઝનની કરેી બોમ્બે, માલદા, લંગડા, રાજાપુરી, સુંદરીના નામથી ઓળખવામાં આવે છે. અર્ધ-વાર્ષિક મોસમમાં, તેને આલ્ફોન્સો, દશેરી, જર્દાલુ, ગુલાબ ખાસ, રોમાની નામોથી બોલાવવામાં આવે છે અને મોસમના અંતે તેને ફાઝલી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

ઋતુ બદલાવાની સાથે તેમના સ્વાદમાં થોડો બદલાવ આવે છે, તેના સ્વાદ અનુંસાર કેરી માંગ દરેક ઋતુમાં હંમેશા જોવા મળે છે.

કેરીના ફાયદા (Mango Fruit Benefits in Gujarati)

• કેરીમાં વિટામીન એ અને વિટામીન સી ભરપૂર માત્રામાં જોવા મળે છે, તેમાં ફાઈબર પણ ભરપૂર માત્રામાં હોય છે. તેથી કેરી ખાવી સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે.
• કેરી ખાવાથી એનિમિયાથી પણ બચી શકાય છે. તેમાં સાઇટ્રિક એસિડ પણ જોવા મળે છે, જેના કારણે તે પાચનતંત્રને સારું રાખવામાં મદદરૂપ છે. જો દરરોજ એક કેરી ખાવામાં આવે તો તે કબજિયાત અને પાઈલ્સ જેવી બીમારીઓથી બચવામાં પણ મદદ કરે છે.
• ખાદ્ય વિજ્ઞાન અને ખાદ્ય સુરક્ષાની વ્યાપક સમીક્ષાના અભ્યાસ અને સંશોધનમાં એ વાત સામે આવી છે કે કેરીમાં હાજર ફાઇબર રોગો સામે લડવાની પ્ર્રતિરોઘક ક્ષમતા વિકસાવે છે જે આપણા શરીરને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે. તે કેન્સર જેવી જીવલેણ બીમારી સામે રક્ષણ આપે છે.
• હૃદયની સ્થિતિને સ્વસ્થ રાખવા ઉપરાંત તેના સેવનમાં કિડનીના રોગોને દૂર રાખવાની ક્ષમતા પણ હોય છે. કેરીમાં ગ્લુટામાઈન નામનું એસિડ હોય છે, જે યાદ રાખવાની ક્ષમતા પણ વધારે છે. વિટામિન A, B, K, E સિવાય કેરીમાં મેગ્નેશિયમ પણ જોવા મળે છે. કેરી ખાવાથી શરીરમાં રોગો સામે લડવાની શક્તિનો વિકાસ થાય છે.
• કેરી ચામડી પર લગાવવાથી તે ત્વચાના બંધ છિદ્રો પણ ખોલે છે, જેના કારણે ત્વચા સ્વચ્છ અને ચમકદાર બને છે.
• કેરીના સેવનથી ભૂખ પણ વધે છે અને કેરીના સતત સેવનથી ચામડીના રંગમાં પણ નિખાર આવે છે.
• કેરીમાં વિટામિન સી મળી આવે છે. તેનો ઉપયોગ શુષ્ક, નિર્જીવ અને ખરતા વાળને સુંદર રાખવામાં મદદ કરે છે.
• કેરીની ગોટલીમાંથી બનાવેલ તેલ વાળમાં લગાવવાથી તે જલ્દી ખરતા નથી અને ઝડપથી સફેદ પણ થતા નથી.
• કેરીમાં રહેલા વિટામીન A અને C ની માત્રાને કારણે તે વાળના વિકાસની ઝડપ પણ વધારે છે અને તેને મજબૂત રાખવામાં પણ મદદરૂપ છે.
• કેરીનો રસ પીવાથી નબળાઈ દૂર થાય છે. આ રસ શરીરને ઠંડક આપે છે સાથે જ ચહેરા પર તાજગી જાળવી રાખે છે.તેનો રસ પીવાથી ઉનાળામાં સન સ્ટ્રોકથી પણ બચી શકાય છે.
• કાચી કેરી તમારા શરીરમાં પાણીની કમી પૂરી કરે છે. જેના કારણે આપણું પાચનતંત્ર સારું રહે છે. તેમાં એક પ્રકારનો એસિડ હોય છે જે તમને ઉનાળામાં પાચન સંબંધી સમસ્યાઓથી રાહત અપાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, હીટસ્ટ્રોકથી બચાવવામાં, સુગર લેવલને નિયંત્રિત કરવા, એસિડિટી વગેરે. ઉનાળામાં તેનું સેવન કરવું ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.

કેરી કેવી રીતે ખાવી

• કેરી કાચી અને પાકી એમ બંને સ્વરૂપે ખાઈ શકાય છે. કાચી કેરીનું અથાણું બનાવીને લાંબા સમય સુધી રાખ્યા બાદ ખાઈ શકાય છે.
• કાચી કે પાકી કેરીની ચટણી ઉપરાંત જામ, જેલી, સ્ક્વોશ પણ બનાવવામાં આવે છે. તેનો ઉપયોગ ફ્રૂટ સલાડ તરીકે પણ થાય છે.
• પાકેલી કેરીને ધોઈ લો, તેનો ઉપરનો ભાગ છરી વડે કાપી લો, પછી કેરીને દાણાની બંને બાજુથી કાપી લો, પછી તેના પલ્પના નાના ટુકડા કરી લો અને તેને ચમચી વડે ખાઓ.
• ઉનાળાના દિવસોમાં તેનો ઉપયોગ ઘણી રીતે થાય છે જેમ કે આમ પન્ના જે કાચી કેરીમાંથી બનાવવામાં આવે છે અને મેંગો શેક બનાવીને ૫ણ પીવામાં આવે છે.
• મેંગો શેક કાચી કે પાકી બંને કેરીમાંથી બનાવી શકાય છે. આ સિવાય ભારતીયમાં લોકોને કેરી માંથી બનતા ઠંડા પીણા જેવા કે ફ્રુટી અને માજા ૫ણ ખૂબ જ પસંદ આવે છે.
• કેરીની સાથે તેની ગોટલીનો પણ ઉપયોગ થાય છે. તેના દાણા ઉપરના જાડા મજબૂત ભાગને તોડીને અંદરના ભાગને સૂકવ્યા બાદ તેનો આમચૂર પાવડર બનાવવામાં આવે છે. જેનો ઉપયોગ શાકભાજીની વાનગીઓમાં થાય છે.

કેરીના ફળમાં જોવા મળતા પોષક તત્વો (પ્રતિ 100 ગ્રામ કેરી દીઠ)

કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ	17 ગ્રામ
ઊર્જા (એનર્જી)	70 કેલરી
પ્રોટીન	0.5 ગ્રામ
ચરબી	0 27 ગ્રામ
વિટામિન સી	1 મિલિગ્રામ
વિટામિન એ	765 IU
વિટામિન ઇ	1.12 મિલિગ્રામ
વિટામિન K	4.2 માઇક્રોગ્રામ
સોડિયમ	2 મિલિગ્રામ
પોટેશિયમ	156 મિલિગ્રામ
કેલ્શિયમ	10 મિલિગ્રામ
કોપર	0.110 મિલિગ્રામ
આયર્ન	0.13 મિલિગ્રામ
મેગ્નેશિયમ	9 મિલિગ્રામ
મેંગેનીઝ	0.027 મિલિગ્રામ
ઝીંક	0.04 મિલિગ્રામ

કેરી ખાવાની આડ અસરો (Side Effects)

• કેરીના કેટલાક સ્થાનિક ફળોને સીધા ચૂસીને કે કાપીને ખાઈ શકતા નથી કારણ કે તેના ઉપરના ભાગમાં એક રસાયણ હોય છે, જે ત્વચા કે હોઠ પર લગાવવામાં આવે તો ખંજવાળ આવે છે.
• યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં સાલ્મોનેલા સેરોટાઇપ ન્યુપોર્ટ (એસએન) ચેપના અહેવાલ મુજબ, ખંજવાળનું કારણ સાલ્મોનેલોસિસ નામના રસાયણ છે.
• કેરી ખાવાના ઘણા ફાયદાઓ છે, તો તેનું વધુ ૫ડતુ સેવન કરવાના ગેરફાયદા પણ છે. તે ખાવામાં ખૂબ જ સ્વાદિષ્ટ હોવાથી લોકો તેને વધુ માત્રામાં લે છે. તેમાં ખાંડની માત્રાને કારણે તે ખૂબ જ ઝડપથી વજનમાં વધારો કરે છે, તેથી જે લોકો પોતાનું વજન ઓછું કરવા માંગતા હોય તેઓએ તેનું સેવન ઓછું કરવું જોઈએ.
• તેમાં ફાઈબર હોવાને કારણે તે વધુ પડતું ખાવાથી ડાયરિયાની બીમારી પણ થઈ શકે છે. જે લોકોને ડાયાબિટીસની બીમારી હોય તેઓએ ડોકટરની સલાહ વિના કરેીનું સેવન ન કરવુ જોઇએ.
• વિકાસશીલ દેશોમાં કેરીની સિઝનની શરૂઆતમાં ખેડૂતો અને ફળ વિક્રેતાઓ કેરીને કૃત્રિમ રીતે પકવે છે અને તેને ઊંચા ભાવે વેચે છે, કેલ્શિયમ કાર્બાઈડનો ઉપયોગ કૃત્રિમ રીતે કેરીને પકવવા માટે કરવામાં આવે છે, જે સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે. આવા કેમિકલયુક્ત ફળોના સેવનથી માનસિક વિકૃતિઓ પણ થઈ શકે છે.
• આવી રીતે ૫કવેલા ફળોના સેવનથી ગર્ભવતી મહિલાઓને પણ નુકસાન થાય છે. તેના સેવનથી ગર્ભમાં રહેલા બાળકને શારીરિક અને માનસિક વિકૃતિઓ પણ થઈ શકે છે. આ રીતે પાકેલા ફળો લાંબા સમય સુધી આપણા સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર કરી શકે છે.

નોંઘ:- અહીં આપેલી કેરીના ફાયદા તથા નુકસાન વિશેની માહિતી કોઈપણ તબીબી સલાહ માટે નથી. તે માત્ર શેક્ષણિક હેતુથી ઇન્ટરનેટ ૫રથી એકત્રીત કરવામાં આવેલ છે. અમારો હેતુ વિદ્યાર્થી અને વાચક મિત્રોને શેક્ષણિક માહિતી પ્રદાન કરવાનો છે. કોઇ૫ણ ઉ૫ચારનો શરીર ૫ર પ્રયોગ કરતાં ૫હેલાં ડોકટરની સલાહ અવશ્ય લેવી.

હું આશા રાખું છું કે કેરીના ફાયદા તથા નુકસાન વિશેનો અમારો આ લેખ તમને ખૂબ જ રસપ્રદ અને માહિતીથી ભરપૂર લાગ્યો હશે. અમે આવા વિવિઘ વિષયો ૫ર માહિતી, જાણવા જેવુ, જીવનચરિત્ર, જોવાલાયક સ્થળો વિશે માહિતી, ગુજરાતી નિબંધ  અમારા બ્લોગ પર પ્રકાશિત કરતાં રહીશું.

જો તમને ખરેખર કંઈક નવું જાણવા મળ્યું હોય અને આ લેખ ઉપયોગી બન્યો હોય તો તમારા મિત્રો સાથે share કરવાનું ભૂલશો નહીં. તમારી એક like, comment અને share અમને વધુ લખવાની અને તમને અવનવી માહિતી પૂરી પાડવા માટે પ્રેરકબળ આપે છે. તમે અમને ફેસબુક, ટેલીગ્રામ, ઇન્સ્ટાગ્રામ, યુટ્યૂબ અને ટ્વિટર પર ફોલો કરી શકો છો.

અહીં કેરી (Mango)ના લાભો અને_possible_side_effects વિશે ગુજરાતીમાં સંપૂર્ણ માહિતી છે:

---

🥭 કેરીના ફાયદા (Benefits of Mango in Gujarati)

કેરીને ફળોના રાજા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તે માત્ર સ્વાદિષ્ટ જ નથી પરંતુ આરોગ્ય માટે પણ અત્યંત લાભદાયી છે.

✅ ફાયદા:

1. વીટામિન C અને A નો ઉત્તમ સ્ત્રોત:
   કેરીમાં વિટામિન C અને A હોય છે, જે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે અને આંખોની દ્રષ્ટિ સુધારે છે.

2. જઠરતંત્ર માટે લાભદાયી:
   કેરીમાં રહેલા ફાઈબર પાચન તંત્ર સુધારે છે અને કોષ્ટબદ્ધતાની સમસ્યા દૂર કરે છે.

3. ચામડી માટે સારી:
   કેરીમાં રહેલા એન્ટી ઓક્સિડન્ટ તત્વો ત્વચાને તાજગી આપે છે અને જલદી વૃદ્ધાવસ્થાને રોકે છે.

4. શક્તિદાયી ફળ:
   કેરી શરીરને ઊર્જા આપે છે અને ઉનાળામાં ઠંડક પણ આપે છે.

5. હ્રદયના આરોગ્ય માટે:
   તેમાં રહેલા પોટેશિયમ અને મેગ્નેશિયમ હ્રદય માટે લાભદાયી છે.

---

⚠️ કેરીના નુકશાન (Side Effects of Mango in Gujarati)

જ્યાં કેરીના ઘણા ફાયદા છે, ત્યાં થોડા નુકશાન પણ થઈ શકે છે જો તેનો过પ્રમાણમાં ઉપયોગ થાય તો.

❌ સાવધાની:

1. વધારે કેરી ખાવાથી ગરમી પડે છે:
   ખાસ કરીને ઉનાળામાં વધુ કેરી ખાવાથી શરીરમાં ગરમી વધી શકે છે.

2. ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે સંભાળવી પડે:
   કેરીમાં ખાંડનું પ્રમાણ વધારે હોય છે, તેથી ડાયાબિટીસના દર્દીઓએ મર્યાદિત માત્રામાં જ ખાવું જોઈએ.

3. એલર્જી:
   અમુક લોકોને કેરીથી એલર્જી થઈ શકે છે – જેમ કે ખાંસી, ગળામાં ખંજવાળ અથવા ત્વચા પર લાલ ચકામા.

4. પેટમાં ગેસ કે અતિસાર:
   વધુ કેરી ખાવાથી અમુક લોકોને પાચન સંબંધિત તકલીફો થઈ શકે છે.

---

🔚 નિષ્કર્ષ:

કેરી એક ઉત્તમ ફળ છે જે શરીરને પોષણ આપે છે અને સ્વાદિષ્ટ પણ છે. જો કે તેનો ઉપયોગ મર્યાદામાં કરવો જોઈએ. આરોગ્યપ્રદ જીવનશૈલી માટે કેરીને ડાયટમાં સામેલ કરવી ખૂબ સારી બાબત છે – પણ સાવચેતી સાથે!

---

જો તમને આ માહિતી PDF અથવા પ્રેઝન્ટેશન ફોર્મમાં જોઈતી હોય તો જણાવો – હું તરત બનાવી આપીશ.