કન્હૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી એક અગ્રણી ભારતીય વ્યક્તિત્વ હતા જેઓ રાજકારણ, સાહિત્ય, શિક્ષણ અને કાયદા જેવા વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સક્રિય હતા. તેમનો જન્મ 30 ડિસેમ્બર 1887ના રોજ ગુજરાતના ભરૂચમાં થયો હતો. તેમણે બરોડા કોલેજ અને બોમ્બે હાઈકોર્ટમાં અભ્યાસ કર્યો અને વકીલ બન્યા. તેઓ શ્રી અરબિંદો, મહાત્મા ગાંધી, સરદાર પટેલ અને મહારાજા સયાજીરાવ ગાયકવાડ ત્રીજા જેવા નેતાઓથી પ્રભાવિત હતા.
કન્હૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશીએ ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભાગ લીધો હતો અને ભારતના બંધારણનો મુસદ્દો ઘડનાર ભારતની બંધારણ સભાના સભ્ય હતા. તેમણે ઉત્તર પ્રદેશના રાજ્યપાલ, કૃષિ અને ખાદ્ય મંત્રી અને બોમ્બે રાજ્યના ગૃહ મંત્રી તરીકે પણ સેવા આપી હતી. તેમણે 1938 માં ભારતીય વિદ્યા ભવન, એક શૈક્ષણિક ટ્રસ્ટની સ્થાપના કરી. તેમણે ગુજરાતી, હિન્દી અને અંગ્રેજીમાં ઘણી નવલકથાઓ, નાટકો અને બિન-સાહિત્ય કૃતિઓ લખી, જે મોટે ભાગે ઐતિહાસિક અને પૌરાણિક વિષયો પર આધારિત છે. તેમની કેટલીક પ્રખ્યાત કૃતિઓ પાટણની પ્રભુતા, કૃષ્ણાવતાર ભાગ ૧ થી ૮, પૃથ્વી વલ્લભ, જય સોમનાથ અને લોપામુદ્રા છે. 8 ફેબ્રુઆરી 1971ના રોજ બોમ્બેમાં તેમનું અવસાન થયું હતુ
Contents
કન્હૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી જીવન પરિચય
| નામ | કન્હૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી |
| ઉપનામ | ક.મા. મુનશી, ઘનશ્યામ વ્યાસ |
| જન્મ તારીખ | 30 ડિસેમ્બર 1887 |
| જન્મ સ્થળ | ભરૂચ, ગુજરાત |
| પિતાનું નામ | માણેકલાલ મુનશી |
| માતાનું નામ | તાપી બા મુનશી |
| જીવનસાથી | અતિલક્ષ્મી પાઠક (લ. 1900–1924) લીલાવતી મુનશી (લ. 1926) |
| બાળકો | જગદીશ મુનશી, સરલા શેઠ, ઉષા રઘુપતિ, લતા મુનશી, ગિરિશ મુનશી |
| શિક્ષણ | બરોડા કોલેજ, બોમ્બે હાઈકોર્ટ |
| ધર્મ | હિન્દુ |
| વ્યવસાય | વકીલાત, રાજકારણી, સાહિત્યકાર |
| રાષ્ટ્રીયતા | ભારતીય |
| એવોર્ડ/સન્માન | ૧૯૮૮માં તેમના માનમાં ભારતના ટપાલ વિભાગ તરફથી ટપાલ ટિકિટ બહાર પડાઇ હતી |
| મૃત્યુ તારીખ | 8 February 1971 (ઉંમર 83) |
| મૃત્યુ સ્થળ | મુંબઇ – મહારાષ્ટ્ર |
પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણઃ
કન્હૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી ગુજરાતના અગ્રણી ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની, રાજકારણી, લેખક અને શિક્ષણશાસ્ત્રી હતા. તેઓ તેમના ઉપનામ ઘનશ્યામ વ્યાસથી પણ જાણીતા હતા. તેમણે 19381માં ભારતીય વિદ્યા ભવન, એક શૈક્ષણિક ટ્રસ્ટની સ્થાપના કરી
ક.મા. મુનશીનો જન્મ 30 ડિસેમ્બર 1887ના રોજ બ્રિટિશ ભારતના ગુજરાત રાજ્યના ભરૂચ શહેર ખાતે થયો હતો, તેમનો શાળાકીય અભ્યાસ આર. એસ. દલાલ હાઇસ્કૂલમાં થયો હતો. ૧૯૦૧માં તેમણે મૅટ્રિકની પરિક્ષા પાસ કરીને ૧૯૦૨માં વડોદરા કૉલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. વડોદરામાં તેમના શિક્ષક અરવિંદ ઘોષનો તેમના પર ઊંડો પ્રભાવ પડ્યો હતો. ૧૯૧૦માં તેમણે એલ.એલ.બી.ની પરિક્ષા ઉત્તિર્ણ કરી અને ૧૯૧૩માં તેમણે મુંબઈ હાઇકોર્ટમાં વકીલાતનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો.
સાહિત્ય સર્જન
નવલકથાઓ
- મારી કમલા (૧૯૧૨)
- વેરની વસુલાત (૧૯૧૩) (ઘનશ્યામ ઉપનામ હેઠળ)
- પાટણની પ્રભુતા (૧૯૧૬)
- ગુજરાતનો નાથ (૧૯૧૭)
- રાજાધિરાજ (૧૯૧૮)
- પૃથિવીવલ્લભ (૧૯૨૧)
- સ્વપ્નદ્રષ્ટા (૧૯૨૪)
- લોપામુદ્રા (૧૯૩૦)
- જય સોમનાથ (૧૯૪૦)
- ભગવાન પરશુરામ (૧૯૪૬)
- તપસ્વિની (૧૯૫૭)
- કૃષ્ણાવતાર ભાગ ૧ થી ૮ (અપૂર્ણ)
- કોનો વાંક
- લોમહર્ષિણી
- ભગવાન કૌટિલ્ય
- પ્રતિરોધ (૧૯૦૦)
- અવિભક્ત આત્મા
આ ૫ણ વાંચો:-
હું આશા રાખું છું કે તમને અમારો કન્હૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી જીવન કવન વિશેનો લેખ ખૂબ જ ગમ્યો હશે. અમે આવા મહાન વ્યક્તિઓનાં જીવન વિશે રોચક માહિતી એમનાં જીવનચરિત્રો દ્વારા અમારા બ્લોગ પર પ્રકાશિત કરતાં રહીશું. જો તમને ખરેખર કંઈક નવું જાણવા મળ્યું હોય અને આ લેખ ઉપયોગી બન્યો હોય તો તમારા મિત્રો સાથે share કરવાનું ભૂલશો નહીં. તમારી એક like, comment અને share અમને વધુ લખવાની અને તમને અવનવી માહિતી પૂરી પાડવા માટે પ્રેરકબળ આપે છે.
અહીં પ્રસિદ્ધ ગુજરાતી litterateur અને સ્વાતંત્ર્ય સેનાની કન્હૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી (Kanhaiyalal Maneklal Munshi) ના જીવન કથાનું સંક્ષિપ્ત અને માહિતીભર્યું રૂપ આપવામાં આવ્યું છે:
📚 કન્હૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી – જીવન કથાનક
👶 જન્મ:
-
તારીખ: 30 ડિસેમ્બર, 1887
-
સ્થળ: ભરૂચ, ગુજરાત
🎓 શિક્ષણ:
કન્હૈયાલાલ મ. મુનશી એ મુંબઈમાંથી કાયદાની પદવી મેળવી હતી. તેમનો અભ્યાસકાળથી જ લેખન અને દેશસેવા પ્રત્યે ઝુકાવ હતો.
🇮🇳 રાષ્ટ્રીય સેવા અને રાજકીય જીવન:
-
તેઓ મહાત્મા ગાંધીજી અને સરદાર પટેલના નજીકના સાથી હતા.
-
તેમણે સ્વાતંત્ર્ય આંદોલનમાં સક્રિય ભાગ લીધો હતો.
-
મુનશીજી ભારતીય સંવિધાન સમિતિના સભ્ય હતા.
-
સ્વતંત્ર ભારતના પછી, તેઓ વિવિધ મંત્રાલયમાં કેન્દ્રીય મંત્રી તરીકે સેવા આપી.
🏛️ સાંસ્કૃતિક યોગદાન:
-
મુનશીજી ભારતના સાંસ્કૃતિક પુનરુત્થાન માટે અગ્રગણ્ય રહ્યા.
-
તેમણે ભારતીય વિદ્યાભવન ની સ્થાપના કરી (1938) – જે આજે પણ શિક્ષણક્ષેત્રે અગ્રસ્થાને છે.
-
તેઓ સોમનાથ મંદિરના પુનઃ નિર્માણ પાછળના મુખ્ય પ્રેરક શક્તિ હતા.
✍️ સાહિત્યક્ષેત્રે યોગદાન:
મુનશીજી બહુમુખી પ્રતિભાના ધારક હતા. તેમણે અનેક નવલકથા, নাটકો, વાર્તાઓ અને ઐતિહાસિક ગ્રંથો લખ્યા.
પ્રખ્યાત કૃતિઓ:
-
પૃથ્વીવલ્લભ
-
ગુજરાતના નાથ
-
કૃષ્ણાવતાર
-
વિષ્ણુનો શાપ
-
ઈવેનિંગ ઈન્ફર્નો (અંગ્રેજી)
તેમના સાહિત્યમાં દેશભક્તિ, ઐતિહાસિક ગૌરવ અને નૈતિક સંસ્કાર જોવા મળે છે.
🕊️ અવસાન:
-
તારીખ: 8 ફેબ્રુઆરી, 1971
-
સ્થળ: મુંબઈ
📝 નિષ્કર્ષ:
ક.મ. મુનશી એ એક સાહિત્યકાર, શિક્ષણવિદ્, રાજકારણી અને સંસ્કૃતિપ્રેમી તરીકે ભારતને અનેક દિશામાં યોગદાન આપ્યું. તેમનું જીવન આજના યુવાનોએ માટે પ્રેરણારૂપ છે.
શું તમે તેમના જીવન પર આધારિત PowerPoint, PDF બુકલેટ કે શાળાના પ્રોજેક્ટ માટે વિશિષ્ટ ફોર્મેટમાં માહિતી ઇચ્છો છો? હું બનાવી આપી શકું. કહો માત્ર