દર વર્ષે ૧૫મી માર્ચના રોજ વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય હેતુ ગ્રાહકોને તેમના અધિકારો વિશે જાગૃત કરવાનો અને જો તેઓ કોઇ છેતરપિંડી, બ્લેક માર્કેટિંગ, વગેરેનો ભોગ બને અથવા તો આવી પરિસ્થિતી આવે તો શુ પગલાં લઇ શકાય તેના વિશે જાગૃકતા કેળવવાનો છે. ચાલો આજના આ આર્ટીકલ્સમાં આપણે વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસનો ઇતિહાસ, થીમ, તથા અન્ય કેટલીક રસપ્રદ માહિતી મેળવીશુ.
Contents
વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસ વિશે માહિતી
| દિવસનું નામ | વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસ |
| કયારે ઉજવવામાં આવે છે? | દર વર્ષે ૧૫મી માર્ચના રોજ |
| ઉજવવાની શરૂઆત કયારે થઇ? | ૧૯૮૩ |
| ઉદેશ્ય | ગ્રાહકોને તેમના અધિકારો વિશે જાગૃત કરવાનો |
વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસનો ઇતિહાસઃ
વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસ 15 માર્ચ 1962ના રોજ યુએસ કોંગ્રેસને સંબોધન કરતી વખતે રાષ્ટ્રપતિ જ્હોન એફ કેનેડી દ્વારા આપવામાં આવેલ વિશેષ સંદેશથી પ્રેરિત છે. આ સબંધનમાંમાં તેમણે ઔપચારિક રીતે ગ્રાહક અધિકારના મુદ્દાને જોરદાર રીતે ઉઠાવ્યો હતો. અને ગ્રાહકોના હકો વિશે વાત કરનાર તેઓ વિશ્વના પ્રથમ નેતા બન્યા હતા. આ દિવસની યાદ સ્વરૂપે 1983 માં, પ્રથમ વખત વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી. 9 એપ્રિલ 1985 ના રોજ, સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ ગ્રાહક સુરક્ષા માટેના સામાન્ય માર્ગદર્શિકાઓને મંજૂરી આપી.
ભારતમાં દર વર્ષે 24 ડિસેમ્બરના રોજ રાષ્ટ્રીય ગ્રાહક અધિકાર દિવસ અલગ-અલગ થીમ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. તેનો હેતુ ગ્રાહકોમાં અધિકારોનું સન્માન કરવા અને બજારમાં થતું ગ્રાહકોનું શોષણ રોકવાનો છે.
વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસ થીમઃ
| વર્ષ | થીમ(વિષય) |
| 2020 | The Sustainable Consume |
| 2021 | ‘’Tackling Plastic Pollution’ (પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણનો સામનો કરવો) |
| 2022 | Fair Digital Finance (વાજબી ડિજિટલ ફાઇનાન્સ) |
| 2023 | “Clean Energy Transitions ” (સ્વચ્છ ઉર્જા સંક્રમણો) |
માર્ચ મહિનામાં આવતા મહત્વપુર્ણ દિવસોઃ
હુ આશા રાખુ છું કે તમને અમારો વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસ ઇતિહાસ, થીમ, નિબંધ, માહિતી (World Consumer Day in Gujarati) આ લેખ ખુબ જ ગમ્યો હશે. આવા મહત્વપુર્ણ દિવસો વિશે અમે અમારા બ્લોગ ૫ર અનેક આર્ટીકલ્સ લખેલ છે તે વાંચવાનું ચુકતા નહી. જો તમને ખરેખર આ લેખ ઉ૫યોગી બન્યો હોય તો તમારા મિત્રો સાથે શેયર કરવાનુ ભુલશો નહી. તમારી એક કોમેન્ટ, લાઇક અને શેયર અમને અવનવી માહિતી લખવા માટે પ્રેરકબળ પુરૂ પાડે છે.
અવશ્ય! અહીં વિશ્વ ગ્રાહક દિવસ વિશે ગુજરાતી ભાષામાં માહિતી આપવામાં આવી છે:
🌍 વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસ
(World Consumer Rights Day)
📅 તારીખ:
15 માર્ચ – દર વર્ષે આ દિવસે વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.
🎯 વિશ્વ ગ્રાહક દિવસનું મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય:
વિશ્વ ગ્રાહક દિવસનો ઉદ્દેશ્ય છે ગ્રાહકોના અધિકારો વિશે જાગૃતિ ફેલાવવી અને તેમના રક્ષણ માટે જરૂરિયાત મુજબની નીતિગત કાળજી લેવાવાની માંગ ઉઠાવવી.
🛒 ગ્રાહક તરીકે તમારા અધિકારો:
ભારતના ગ્રાહક સુરક્ષા કાયદા (Consumer Protection Act, 2019) પ્રમાણે, દરેક ગ્રાહકને નીચેના અધિકારો મળે છે:
-
સુરક્ષા માટેનો અધિકાર: હાનિકારક વસ્તુઓ અને સેવાઓથી સુરક્ષા મેળવવાનો હક.
-
માહિતી મેળવવાનો અધિકાર: ઉત્પાદનના ગુણ, કિંમત, શેલ્ફ લાઈફ વગેરે વિશે સાચી માહિતી મેળવવાનો અધિકાર.
-
પસંદગીનો અધિકાર: ઉપલબ્ધ વિકલ્પોમાંથી યોગ્ય પસંદગી કરવાનો અધિકાર.
-
શિકાયત નોંધાવવાનો અધિકાર: કોઈ વસ્તુ કે સેવા અંગે ન્યાય માગવાનો અધિકાર.
-
વિવેકપૂર્ણ મૂલ્યના બદલામાં ગુણવત્તાવાળી સેવા મેળવવાનો અધિકાર.
-
ગ્રાહક શિક્ષણનો અધિકાર: ગ્રાહકો પોતાનાં હક અને જવાબદારી અંગે જાગૃત રહેવાનો અધિકાર.
🧾 વિશ્વ ગ્રાહક દિવસનું ઐતિહાસિક મહત્વ:
-
15 માર્ચ, 1962ના રોજ અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ જોન એફ. કેનેડી એ પ્રથમવાર ગ્રાહકોના હકો અંગે ભાષણ આપ્યું હતું.
-
ત્યાર પછી, 1983થી આ દિવસને સત્તાવાર રીતે વિશ્વ ગ્રાહક અધિકાર દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવવા લાગ્યો.
🇮🇳 ભારતમાં ઉજવણી:
ભારત સરકારે પણ ગ્રાહક હિત માટે ઘણી યોજનાઓ શરૂ કરી છે જેમ કે:
-
જાગો ગ્રાહક અભિયાન
-
ગ્રાહક હેલ્પલાઇન (1800-11-4000)
-
ફૂડ લેબલ ચેકિંગ માટે ‘FSSAI’ એપ્લિકેશન્સ
-
ONDC અને eDaakhil જેવી સેવાઓ
📝 નિષ્કર્ષ:
વિશ્વ ગ્રાહક દિવસ remind કરાવે છે કે દરેક વ્યક્તિ જે બજારમાં વસ્તુ ખરીદે છે, તે માત્ર ગ્રાહક નથી, પણ એક જવાબદાર અને અધિકારી ધરાવતા નાગરિક પણ છે. આપણે ચેતન રહેવું જોઈએ અને અમારા અધિકારો જાણીને તેનો યોગ્ય ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
શું તમારે આ વિષય પર 10-12 લાઈન્સમાં ટૂંકું નિબંધ/સ્પીચ વર્ઝન પણ જોઈએ છે?