મહાશિવરાત્રી એટલે સાધનાની રાત્રિ. આ દિવસે જે પણ શિવ ભક્ત ભક્તિભાવથી પૂજા કરે છે તેને ભગવાન શિવની વિશેષ કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે. શિવરાત્રીના ઉપવાસના કેટલાક નિયમો અને પદ્ધતિઓ છે તે દરેક શિવના ઉપાસકે જાણી લેેેવી ખૂબ જ જરૂરી છે.
મહાશિવરાત્રીના પર્વ પર હિન્દુ ધર્મના નિયમો અને વિધિવિધાન મુજબ પુજા-અર્ચના અને શિવના ગુણગાન કરવાથી ભગવાન ભોળાનાથની વિશેષ કૃપા પાપ્ત થાય છે. અને માણસના ધારેલા કાર્યો સફળ થાય છે.
હિન્દુ ધર્મના તમામ દેવી-દેવતાઓ કરતાં ભગવાન શીવ જલ્દીથી પ્રસન્ન થાય છે, જાણે અજાણે પણ શીવજીની ભકિતમાં ભાગ લેવાથી કે શીવલીંગ પર બીલીપત્ર ધરાવવાથી શીવ પ્રસન્ન થઇ જાય છે. તેથી જ તો ભગવાન શીવને ભોળાનાથ પણ કહેવામાં આવે છે.
તો ચાલો આજે આપણે આ મહાશીવરાત્રીના પર્વ પર ભગવાન શીવની પુજા અર્ચના કરવા માટે (Maha Shivratri Vrat Niyam) નિયમો શું છે તે જાણી લઇએ.
ખાસ વાંચોઃ જાણો મહાશિવરાત્રીનો ઇતિહાસ અને કથા
ઉપવાસ કરતી વખતે, ભક્તો સાત્વિક ખાદ્ય પદાર્થો જેમ કે, રાગી, સાબુદાણા, ફળો અને અમુક પ્રકારની શાકભાજી ખાઈ શકે છે. જો તમે પણ મહાશિવરાત્રીના ઉપવાસ કરી રહ્યા છો તો તમારે શું કરવું જોઈએ અને શું ન કરવું જોઈએ તે વિશે આજે તમને જણાવીશું.
Contents
- 1 ઉપવાસના દિવસે શું કરવું? (Maha Shivratri Vrat Niyam)
- 2 🗓️ Maha Shivratri 2025 Date:
- 3 🙏 Maha Shivratri Vrat Niyam (મહા શિવરાત્રી વ્રતના નિયમો):
- 4 1. સત્પ્રભાતે સ્નાન:
- 5 2. ઉપવાસ (વ્રત રાખવું):
- 6 3. શિવલિંગ પર અભિષેક:
- 7 4. રાત્રિ જાગરણ (જાગરણ કરવું):
- 8 5. બિલ્વપત્ર અર્પણ:
- 9 6. શિવ ચતુર્દશી તિથિનું પાલન:
- 10 7. બ્રહ્મચર્યનું પાલન:
- 11 ✨ મહત્વપૂર્ણ શિખામણ:
ઉપવાસના દિવસે શું કરવું? (Maha Shivratri Vrat Niyam)
- મહાશિવરાત્રિના દિવસે વ્રતનો સંકલ્પ કરનાર મહાશીવરાત્રીના પર્વના એક દિવસ પહેલા સવારે વહેલા ઉઠી, સ્નાન કર્યા પછી શિવની પૂજા કરતી વખતે લેવામાં આવે છે. હથેળીમાં થોડા ચોખા અને પાણી રાખીને સંકલ્પ કરવામાં આવે છે.
- વ્રતનો સંકલ્પ કરનાર લોકોએ મહાશિવરાત્રીના દિવસે બ્રહ્મ મુહૂર્ત અથવા સૂર્યોદયની આસપાસ વહેલી સવારે ઉઠવુ જોઇએ.
- વહેલા ઉઠી સ્નાન કરી સ્વચ્છ વસ્ત્રો ધારણ કરવા જઇએ.
- દિવસમાં ઓમ નમઃ શીવાયના મંત્ર ઝાપ કરવા જોઇએ.
- સામાન્ય રીતે શિવરાત્રીની પુજા રાત્રે કરવામાં આવે છે જેથી ભકતોએ રાત્રે ફરીથી સ્નાા કરી પુજામાં ભાગ લેવો જોઇએ. અને બીજા દિવસે સવારે સ્નાન કર્યા બાદ જ વ્રત છોડવુ જોઇએ.
- જે લોકો કોઇ બિમારીથી પીડાતા હોય તેમણે આ વ્રત કરતાં પહેલા પોતાના ફેમેલી ડોકટરની સલાહ અવશ્ય લેવી જોઇએ.
- ભગવાન શિવને પુજામાં દૂધ, ધતુરાનું ફૂલ, બેલીપત્ર, ચંદનની પેસ્ટ, દહીં, મધ, ઘી અને ખાંડ આદી અર્પણ કરવામાં આવે છે.
- દ્રિકપંચાંગ અનુસાર, ઉપવાસનો મહત્તમ લાભ મેળવવા માટે ભક્તોએ સૂર્યોદયની વચ્ચે અને ચતુર્દશી તિથિની સમાપ્તિ પહેલાં ઉપવાસ તોડવો જોઈએ.
ખાસ વાંચોઃજટામાં ગંગા, માથા પર ચંદ્ર અને હાથમાં ત્રિશુલ ધારણ કરેલા શંકરનો મહિમા કેવો છે જાણો
મહાશિવરાત્રિના વ્રત દરમિયાન શું ન કરવું?
- ચોખા, ઘઉં અથવા કઠોળમાંથી બનેલા ખોરાકનું સેવન ન કરવું જોઈએ કારણ કે ઉપવાસ દરમિયાન આ ખોરાકના સેવનની મંજૂરી નથીી
- માંસાહારી ખોરાક, લસણ, ડુંગળી સખત રીતે ટાળવી જોઈએ કારણ કે આ વસ્તુઓ તામસિક પ્રકૃતિની છે.
- શિવલિંગ પર નારિયેળ જળ ન ચઢાવવું જોઈએ.
- વ્રત રાખનારને દિવસ દરમિયાન ઊંઘ ન લેવી જોઈએ. શાસ્ત્રો અનુસાર દિવસ દરમિયાન સૂવાથી ઉપવાસનું ફળ મળતું નથી.
નોંધઃ ઉપરોત તમામ વિગતો માત્ર ઇન્ટરનેટ પરથી સંકલિત કરેલ માહિતી આધારિત છે અમે કોઇ માન્યતા કે ધાર્મિક વિધિની અધિકારીત રીતે પુષ્ઠી કરતા નથી.
Certainly! Here’s a guide on Maha Shivratri Vrat Niyam (મહા શિવરાત્રી વ્રત નિયમો) for 2025, including the date and the spiritual practices followed during this sacred vrat.
🗓️ Maha Shivratri 2025 Date:
Maha Shivratri will be observed on Wednesday, 26 February 2025.
🙏 Maha Shivratri Vrat Niyam (મહા શિવરાત્રી વ્રતના નિયમો):
1. સત્પ્રભાતે સ્નાન:
-
વ્રત રાખનારો વ્યક્તિ સવારમાં શિદ્ધ જળથી સ્નાન કરે.
-
શુદ્ધ વસ્ત્રો પહેરી ભગવાન શિવનું સ્મરણ કરે.
2. ઉપવાસ (વ્રત રાખવું):
-
શિવભક્તો આ દિવસે ઉપવાસ કરે છે – કેટલાક પાણીથી, કેટલાક ફળાહારથી, અને ઘણા શ્રદ્ધાળુ નિર્વળ (એકદમ કઠિન) ઉપવાસ કરે છે.
-
વ્રતનું પાલન તન, મન અને વાણીથી પવિત્રતા સાથે થવું જોઈએ.
3. શિવલિંગ પર અભિષેક:
-
દુધ, પાણી, મધ, દહીં, ઘી, શહદ, બીલપત્ર, અને ગંગાજળથી શિવલિંગનો અભિષેક કરવો.
-
“ૐ નમઃ શિવાય” જપ કરતા રહેવું.
4. રાત્રિ જાગરણ (જાગરણ કરવું):
-
મહા શિવરાત્રીની રાત્રે જાગરણ કરીને ભગવાન શિવના ભજન, કીર્તન કરવાં.
-
રાત્રિના ચાર પહરમાં અલગ અલગ રીતે પૂજા કરવી જોઈએ.
5. બિલ્વપત્ર અર્પણ:
-
ભગવાન શિવને બિલ્વ પત્ર (બિલીપત્ર) ખૂબ જ પ્રિય છે. તેને ત્રણ પાંદડાવાળું પત્ર હોવું જોઈએ.
-
બિલ્વપત્ર અર્પણ કરતી વખતે મંત્ર બોલવો:
“ત્રિદલં ત્રિગુણાકારં ત્રિનેત્રં ચ ત્રિયાયુધમ્।
ત્રિજન્મ પાપ સંહારમ્ એતત્ બિલ્વ દલં શિવે॥”
6. શિવ ચતુર્દશી તિથિનું પાલન:
-
મહા શિવરાત્રી ચતુર્દશી તિથિને મનાવવામાં આવે છે, શિવલિંગનું દર્શન અને પૂજન ચોક્કસ કરવું જોઈએ.
7. બ્રહ્મચર્યનું પાલન:
-
વ્રત દરમિયાન બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું – આર્થિક અને આધ્યાત્મિક કલ્યાણ માટે ઉપયોગી ગણાય છે.
✨ મહત્વપૂર્ણ શિખામણ:
-
ભગવાન શિવ શાંતિ, ત્યાગ અને ક્ષમાનો સ્તોત્ર છે – તેથી આ દિવસે ગુસ્સો, અહંકાર, મોઢેથી અપશબ્દ, વગેરે ટાળવા.
-
શ્રદ્ધાથી ઉપવાસ, પૂજા અને રાત્રિ જાગરણ કરવાથી શુભફળ પ્રાપ્ત થાય છે.
જો તમે માહા શિવરાત્રીના દિવસની ચાર પહરની વિશિષ્ટ પૂજા વિધિ પણ જાણવા માંગતા હો, તો હું તુરંત જણાવી શકું. શું જણાવું?